Έχουν περάσει περίπου τέσσερις δεκαετίες από την ανακοίνωση θανάτου των αρμάτων μάχης. Τα χαλύβδινα άρματα στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είχαν επιτεθεί στο Σενταν, Κίεβο και Τομπρούκ . Το 1967, τα Ισραηλινά τεθωρακισμένα κατέκλυσαν το Σινά σαν αστραπή. Και τότε τον Οκτώβριο του 1973, εκατοντάδες φλεγόμενα Ισραηλινά άρματα μάχης, τυλιγμένα από καλώδια καθοδήγησης αντιαρματικών πυραύλων, σήμαιναν ότι κάτι είχε αλλάξει.
Ο Πόλεμος του Γιομ Κιπουρ ώθησε τους επικριτές να ρωτήσουν για ποιο λόγο οι στρατοί δαπανούν πακτωλούς χρημάτων σε οχήματα που θα μπορούσαν να καταστραφούν από έναν αποφασισμένο πεζικάριο εξοπλισμένο με ένα φτηνό όπλο. Ίσως ήταν ένα είδος κακόβουλης χαράς, εκδίκησης για τον αρματικό τρόμο δεκαετιών.
Ο βασιλιάς της μάχης είχε νικηθεί από μικρόσωμους πεζικάριους οπλισμένους με Σοβιετικής κατασκευής καθοδηγημένους με καλώδια αντιαρματικούς πυραύλους και εκτοξευτές ρουκετών. Επίσης όχι τυχαία, ο πόλεμος του 1973 προέκυψε ακριβώς μόλις οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ) είχαν τελειώσει έναν μακρύ, ανεπιτυχή πόλεμο ζούγκλας όπου τα άρματα μπορούσαν να διαδραματίσουν μόνο υποστηρικτικούς ρόλους.
Όμως αποδείχθηκε ότι η αρχική έρευνα για τα άρματα ήταν λαθεμένη. “Δεν είχε κανένα νόημα”, είπε ο στρατιωτικός αναλυτής Τονι Κορντεσμαν, ο οποίος είχε αποσταλεί από το Πεντάγωνο για να μελετήσει την σύγκρουση.
Καθώς οι Ισραηλινοί είχαν δεχθεί βαριές αρματικές απώλειες, πολλές από αυτές προέκυψαν κατά την αρχή του πολέμου, ένα αποτέλεσμα φονικού μείγματος απόγνωσης και υπερβολικής αυτοπεποίθησης. Τις πρώτες ήμερες του Οκτωβριανού Πολέμου, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να διασώσουν τα φυλάκια κατά μήκος της Διώρυγας τού Σουέζ, οι Ισραηλινοί απέστειλαν τα άρματα τους -χωρίς την υποστήριξη πεζικού, πυροβολικού ή αεροπορίας- εναντίον οχυρωμένων αντιαρματικών αμυνών.
Οι Ισραηλινές Δυνάμεις Αυτοάμυνας (IDF) θα μπορούσαν να διδαχθούν από τους Βρετανούς, οι οποίοι είχαν δει τα γενναία τεθωρακισμένα τους να αποδεκατίζονται σε ανόητες επιθέσεις κατά των 88 χιλιοστών πυροβόλων του Ρόμελ πριν από περίπου 30 χρόνια. Την ίδια στιγμή, οι Αιγυπτιακοί σχηματισμοί εφόδου που διήλθαν την διώρυγα είχαν ενισχυθεί βαρέως με αντιαρματικά όπλα που απογυμνώθηκαν από άλλες Αιγυπτιακές μονάδες -κακή τύχη για την αρχική Ισραηλινή αντεπίθεση, αλλά ένα δώρο για την μετέπειτα Ισραηλινή αντεπίθεση που προσέβαλλε τις αδύναμες Αιγυπτιακές άμυνες.
Όπως είναι η διαμόρφωση τους, οι Ισραηλινοί την υιοθέτησαν το 1973, συγκέντρωσαν μαζί το πεζικό για να υποστηρίζει τα άρματα τους. Σ’ αυτόν τον πόλεμο δεν υπήρχαν “κεραυνοβόλοι πόλεμοι” στυλ του 1967, όμως η χρήση πεζικού και πυροβολικού για την καταστολή των αραβικών αντιαρματικών αμυνών είχε ως αποτέλεσμα τις πολύ λιγότερες απώλειες για τις IDF.
Ο Πόλεμος του Γιομ Κιπουρ δεν απέδειξε ότι τα άρματα είναι παρωχημένα, απλώς επανέλαβε το δίδαγμα του Καμπραί το 1917 και Κουρσκ το 1943, το οποίο είναι αυτό που τα τεθωρακισμένα πρέπει να επιχειρούν ως μέρος μιας δύναμης συνδυασμένων όπλων αρμάτων, πεζικού, πυροβολικού και άλλων μονάδων. Τα άρματα ίσως να είναι ο πρωταγωνιστής, όμως ο πόλεμος είναι ομαδικό άθλημα.
Ισραήλ: Ομάδα πεζικού καλύπτεται πίσω από ένα Merkava
Ειρωνικώς, ο Πόλεμος του Γιομ Κιπουρ οδήγησε στην ανανέωση του άρματος. Οι δυνάμεις των ΗΠΑ στην Ευρώπη υπήρξαν για πολύ καιρό ένα ανθρωπινό συρματόπλεγμα για την χρήση των πυρηνικών όπλων, οι οποίες θεωρήθηκαν τα μόνα μέσα για τους αριθμητικά λιγότερους στρατούς του NATO να σταματήσουν την εισβολή μιας αρμάδας Σοβιετικών τεθωρακισμένων.
Όμως, αν τα Ισραηλινά άρματα ήταν ευάλωτα στους αντιαρματικούς πυραύλους, τότε ήταν και τα Σοβιετικά άρματα, των οποίων οι γραμμές προμηθειών μπορούσαν επίσης να διαταραχθούν από αεροσκάφη οπλισμένα με καθοδηγούμενα πυρομαχικά ακριβείας που χρησιμοποιήθηκαν αποτελεσματικά κατά το τέλος του Πολέμου του Βιετνάμ.
Και τότε γεννήθηκε το σχέδιο της Μάχης Αέρος-Ξηράς, το οποίο συνδύαζε τον πόλεμο ελιγμών με βαριές μηχανοκίνητες δυνάμεις, άφθονους αντιαρματικούς πυραύλους και αεροπορικές επιδρομές για να απαγορεύσει τις εφεδρείες και γραμμές προμηθειών του Σύμφωνου της Βαρσοβίας.
Ο Πόλεμος του Γιομ Κιπουρ “συνδυασμένος με την Αμερικάνικη υποχώρηση από το Βιετνάμ και την απόφαση για μετατόπιση προς την Σοβιετική Ένωση με την Αμερικάνικη στρατιωτική στρατηγική, προκάλεσε μια αναγέννηση, να το πω έτσι, μέσα στους κύκλους του Στρατού, που βοήθησε να παρουσιαστούν οι μεταρρυθμίσεις της TRADOC και του στρατηγού DePuy”, είπε ο συνταγματάρχης Γκιαν Τζεντιλ, ο οποίος έγραψε για την ατροφία των αρματικών ικανοτήτων των ΗΠΑ από την 9/11. “Οι οποίες φυσικά οδήγησαν στην ενεργή άμυνα και τα δόγματα Μάχης Αέρος-Ξηράς, και τα δύο βασιζόμενα σε βαρέα άρματα και μηχανοκίνητες επιχειρήσεις ελιγμού”.
Οπότε πως το άρμα πορεύθηκε από το 1973; Στους πολέμους του Ιράκ το 1991 και 2003, τα Αμερικάνικα και Συμμαχικά τεθωρακισμένα τα πήγαν καλά, αν και η αντίθετη πλευρά δεν ήταν τίποτα μπροστά σε αυτό που αντιμετώπισαν οι Ισραηλινοί το 1973. Σε διάφορες συγκρούσεις του Τρίτου Κόσμου, όπως στην Αγκόλα και τον Πόλεμο Ιράκ-Ιράν, τα τεθωρακισμένα διαδραμάτισαν έναν χρήσιμο αλλά όχι αποφασιστικό ρόλο. Τα Καναδικά άρματα απέδωσαν ικανοποιητικά στο Αφγανιστάν, όπως και τα άρματα των ΗΠΑ που πολέμησαν τους Σιιτες μαχητές στην πόλη Σαντρ το 2008.
Ωστόσο, μια ανησυχητική ένδειξη ήταν ο Πόλεμος Ισραήλ – Χεζμπολάχ του 2006, όπου Ισραηλινά άρματα -συμπεριλαμβανομένων των βαριά θωρακισμένων αρμάτων Merkava- βρέθηκαν σε δύσκολη θέση από περιχαρακωμένες δυνάμεις της Χεζμπολάχ που χρησιμοποιούσαν προηγμένα Ρωσικά αντιαρματικά όπλα. Όμως όπως και το 1973, φάνηκε ότι οι είχαν ευθύνη οι κακές Ισραηλινές τακτικές και η υπερβολική αυτοπεποίθηση.
Και στο μέλλον; Καθώς η στρατιωτική ισχύς των ΗΠΑ προβάλλεται διαρκώς από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τις Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων, και ο πολέμιος μεταβάλλεται σε ανθρωποκυνηγητό και στοχευμένες δολοφονίες αντί των μαχών σε ανοιχτά πεδία, θα έχουν ρόλο τα άρματα;
“Οι φίλοι που έχουν ερωτευθεί τις Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων, όπως το RAND και η αναλυτής Λιντα Ρομπινσον στο πρόσφατο άρθρο της στην Washington Post είναι βέβαιο ότι θα συμφωνήσουν ότι το άρμα έχει ξεπεραστεί, μερικώς λόγω των όπλων όπως τα ATGM”, είπε ο Τζεντιλ.
“Όμως το μεγαλύτερο σημείο εδώ, νομίζω, είναι ότι υπάρχει ακόμη μια ανάγκη για βαριά τεθωρακισμένα οχήματα για τις χερσαίες μάχες στην Αμερικάνικη στρατιωτική στρατηγική”, συνέχισε ο Τζεντιλ. “Αυτό δεν πρόκειται να πει ότι τα M-1A2 Abram θα ζήσουν για πάντα στα όνειρα των τεθωρακισμένων αξιωματικών για μια Σοβιετική μετενσάρκωση που θα επιτεθεί δια μέσω του Fulda Gap προκαλώντας τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο”.
Από τα πρώτα αδέξια βρετανικά άρματα Mark I που κροτάλιζαν στην Μάχη του Σόμ το 1916, υπήρξε ένας αγώνας δρόμου ανάμεσα στα άρματα και τα αντιαρματικά όπλα. Για ένα διάστημα μετά το 1973, φάνηκε ότι οι φονιάδες-αρμάτων είχαν το πάνω χέρι, αν και οι προηγμένες πλάκες θωράκισης και τα ενεργά αντίμετρα όπως το σύστημα Trophy του Ισραήλ βοήθησαν να επανέλθει η ισορροπία.
Η εξάπλωση των προηγμένων καθοδηγούμενων όπλων, ειδικά στις παρακρατικές δυνάμεις όπως η Χεζμπολάχ, έχει κάνει το πεδίο μάχης πιο επικίνδυνο από ποτέ. Γι’αυτόν το λόγο ο αναλυτής του RAND Ντειβιντ Τζονσον, ο οποίος έχει γράψει αρκετές σελίδες σχετικά με τον μέλλον των τεθωρακισμένων, πιστεύει οτι τα άρματα μάχης είναι πιο αναγκαία από ποτέ. “Γνώμη μου είναι ότι τα ATGM έχουν κάνει το πεδίο της μάχης -είτε πρόκειται για ασύμμετρο, υβριδικό ή τελευταίας τεχνολογία πόλεμο- πολύ φονικό για οτιδήποτε εκτός από τα άρματα και τα παρόμοια θωρακισμένα οχήματα. Όπως μου είπε ένας Ισραηλινός όταν ερευνούσα πάνω στο Hard Fighting: Israel in Lebanon and Gaza, τίποτα άλλο δεν μπορεί να επιβιώσει στο πεδίο της μάχης”.
Με την “επιβιωσιμότητα”, τα όπλα μεγάλης εμβέλειας, τους αισθητήρες και την ικανότητα να παρέχουν πυρά ακριβείας, τα άρματα μάχης παρέχουν ζωτική δύναμη για τα ελαφρύτερα στρατεύματα όπως οι ταξιαρχίες Stryker και τις τακτικές πεζοπόρες μονάδες μάχης πεζικού, έγραψε ο Τζόνσον. “Στις δύο πιο πρόσφατες υποθέσεις υβριδικού πολέμου -το 2006 στον Δεύτερο Πόλεμο του Λιβάνου και την Επιχείρηση Συμπαγές Μολύβι στην Γάζα- βάρια θωρακισμένοι σχηματισμοί ήταν οι μοναδικές μονάδες που μπόρεσαν να κινηθούν στο πεδίο της μάχης όπου ο αντίπαλος είχε αποτελεσματική ικανότητα όπλων μεγάλου βεληνεκούς, συγκεκριμένα [αντιαρματικούς καθοδηγούμενους πυραύλους] και [φορητά αντιαεροπορικά συστήματα]».
Στο τέλος, τα άρματα είναι μια έννοια της τεχνολογίας: η πεποίθηση ότι συνδυάζοντας ισχύ πυρός, προστασία και κινητικότητα δημιουργείται ένα μοναδικά πανίσχυρο σύστημα στο πεδίο της μάχης. Ίσως κάποια μέρα, πανίσχυρα άρματα από την κινηματογραφική ταινία “Στρατιώτες του Σύμπαντος”, ή οτιδήποτε εξελίσσει η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων θα αντικαταστήσουν τα άρματα μάχης. Από την άλλη πλευρά, οτιδήποτε μεταφέρεται ή πυροβολείται απ’ έναν άνθρωπο, ένα όχημα θα πρέπει να είναι σε θέση να μεταφέρει και να πυροβολεί πολλά περισσότερα.
Ίσως είναι πολύ πιθανόν ότι πρόκειται να υπάρξουν μη επανδρωμένα άρματα μάχης, μικρά, ελαφριά και φθηνά. Αλλά τα τεθωρακισμένα θα επιβιώσουν. Το άρμα ταπεινώθηκε το 1973, αλλά δεν ηττήθηκε.
MICHAEL PECK
Απόδοση/Μετάφραση απο το WarIsBoring.com για την Προέλαση
ΠΗΓΗ
http://www.proelasi.org/2016/08/20/%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CE%BF-%CE%B8%CE%AC%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%AC%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%BC%CE%AC%CF%87%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1/
Η κιβωτιόσχημη σιλουέτα του Μ-113, η ύπαρξη αποθέματος ανταλλακτικών και εκπαιδευμένου (πρώην στρατιωτικού) προσωπικού για τη συντήρηση και χειρισμό του κάνουν την επιλογή πιο εύκολη από την απόκτηση ενός σύγχρονου ελαφρού τεθωρακισμένου οχήματος για να χρησιμοποιηθεί σε παρόμοια καθήκοντα.
